Oleh Mohd Idham Mohamed Yunus
AMERIKA SYARIKAT dilanda krisis ekonomi sekali gus membuka tembelang dasar pasaran terbukanya. Buat pertama kali, Kongres Amerika meluluskan pelan penyelamat AS$700 bilion (RM2.5 trilion). Tindakan Kongres ini yang pada mulanya tidak meluluskan pelan penyelamat terbesar, sebenarnya bertentangan dengan falsafah liberalisme ekonomi mereka yang menjuarai dasar pasaran terbuka dan menolak campur tangan kerajaan.
Falsafah yang dibentuk daripada tokoh seperti Adam Smith dengan ideanya the invisible hand (tangan halimunan) kononnya mengangkat darjat pasaran terbuka yang boleh menentukan perjalanan ekonomi negara. Katanya, polisi dan ketetapan kerajaan hanya mengacau nafsu mereka untuk mengaut keuntungan maksimum. Inilah faham humanisme yang akhirnya meletakkan manusia sebagai penentu mutlak setiap keputusan.
Akhirnya, Amerika yang berkiblatkan dasar terbuka berasaskan akal kecundang dengan falsafah diperjuangkan mereka. Ketika krisis ekonomi 1997, apabila kebanyakan negara Asia termasuk Malaysia melaksanakan pelan penyelamat, dikecam habis-habisan oleh Amerika. Hari ini, ibarat 'paku dulang paku serpih'. Pada 5 September lalu, Kementerian Buruh Amerika melaporkan, pengangguran meningkat hampir 6.1 peratus lima tahun lalu. Peningkatan mendadak dan menakutkan sehingga lebih teruk daripada peristiwa 11 September. Bank besar di Amerika dijangka menyusul jatuh ibarat teori domino menyebabkan ramai yang mengeluarkan deposit mereka.
Sejauh mana kita sedar kesan dan tragedi kewangan Amerika? Adakah dalam kemeriahan menyambut Aidilfitri, kita sekadar menutup mata dengan isu ini? Adakah kita menganggap kejadian di Amerika tidak menjejaskan kita? Jika kita bersikap begitu, ia satu kesilapan besar. Namun, masih tidak terlambat untuk kita faham dan bersedia dengan malapetaka ini.
Aidilfitri selain masa terbaik menyambung silaturahim, juga dilihat bulan meraikan fitrah baru. Kita mengharap ibadah Ramadan diterima Allah dan menjadikan kita seperti bayi baru lahir. Dalam konteks fizikal, kita boleh lahirkan sifat fitrah dengan tidak melakukan maksiat atau merokok. Selain roh dan jiwa, aspek pemikiran juga perlu difitrahkan. Sejauh mana umat Islam sedar musibah riba dan sistem ekonomi yang tidak berlandaskan syariah? Apa yang berlaku di Amerika adalah terjemahan musibah Allah terhadap riba yang sudah berakar dalam ekonomi mereka. Walaupun punca kejatuhan ekonomi di Amerika dipengaruhi banyak faktor lain, amalan riba adalah faktor dominan kerana sudah ratusan tahun menjadi fahaman falsafah kapitalisme mutlak terbit daripada akal mereka yang terhad.
Apa yang berlaku di Amerika menunjukkan bank melalui sistem simpanan berpecah, membenihkan duit melalui pinjaman yang diberikan kepada pelanggan. Duit bagi mereka adalah komoditi yang boleh dijadikan duit. Dalam Islam wang hanya alat membeli barang. Bank di Amerika juga memberi pinjaman semula kepada peminjam berpotensi tetapi mereka gagal membayar balik. Ini menunjukkan ketamakan bank hanya berniat mengejar keuntungan. Akibatnya, peminjam dan bank menanggung hutang bertimbun.
Riba adalah dosa berat dalam Islam. Imam Malik mengatakan al-Quran melihatkan riba dosa sangat berat kerana Allah dan Rasul mengisytiharkan perang terhadap mereka. Firman Allah, bermaksud, "Wahai orang beriman, bertakwa kamu kepada Allah dan tinggalkan saki baki riba jika kamu benar-benar beriman, sekiranya kamu tidak meninggalkannya, isytiharlah perang dengan Allah dan Rasul-Nya, " (Al-Baqarah : 278- 279).
Dalam hadis Nabi SAW, "Riba mempunyai 70 pintu, riba yang paling ringan (dosanya) seperti seorang lelaki berzina dengan ibunya." (Ibn Majah, 2/764 ; Al-Hakim, 2/37 Al-hakim: Sohih menurut syarat Al-Bukhari dan Muslim).
Ceti haram di Malaysia dikaitkan dengan keganasan dan pembunuhan. Kajian menunjukkan peristiwa ngeri itu berpunca daripada kegagalan membayar bunga yang terlalu tinggi.
Terbukti larangan riba oleh Allah dan Rasul adalah juga larangan kepada usaha mengaut untung bersandarkan kesengsaraan orang lain. Di negara ini, dasar kerajaan mewujudkan perbankan Islam yang menjadi pilihan kepada umat Islam dan bukan Islam. Institusi seperti YaPEIM merintis jalan menyediakan alternatif dalam penyaluran bantuan mikro kredit khususnya menerusi Skim Ar-Rahnu di rangkaian pajak gadai Islam milik YaPEIM di seluruh negara.
Umat Islam lebih maklum dengan hukum fiqh ibadat seperti dosa makan makanan haram dan minum arak. Konteks hukuman di luar fiqh ibadat juga perlu diamalkan termasuk muamalat yang terkandung di dalamnya dosa riba. Wujud kesedaran sistem kewangan Islam harus mendokong falsafah ekonomi Islam sebenar.
Apabila berlaku tragedi ekonomi di Amerika, apakah umat Islam sedia menawarkan sistem alternatif mapan atau menunggu orang lain menawarkan alternatif terbaik. Kita harus tidak memilih sesetengah hukum saja. Kadangkala kita sempurna menjaga solat dan puasa daripada terbatal namun kita cetek dalam memahami hukum agama dalam konteks aktiviti ekonomi kita.
Showing posts with label Ar-Rahnu. Show all posts
Showing posts with label Ar-Rahnu. Show all posts
Wednesday, October 15, 2008
Wednesday, January 9, 2008
Bersama Yapeim: Skim Ar-Rahnu pikat bukan Islam
YaPEIM menjalankan kajian tingkah laku sosial terhadap penggunaan perkhidmatan skim Ar-Rahnu (pajak gadai Islam) membabitkan sejumlah 1,321 responden dan hasil kajian mendapati pengguna terbesar skim Ar-Rahnu adalah orang Melayu.
Tetapi kajian itu juga mendapati skim berasaskan hukum syarak ini mula mendapat perhatian orang Cina dan India. Jika usaha promosi dan menjelaskan perbezaan antara skim Ar-Rahnu dengan skim pajak gadai konvensional dibuat dengan berkesan, sudah pasti mereka memilih skim ini kerana kelebihannya tersendiri.
Sebahagian besar daripada penggadai adalah golongan berpendapatan sederhana dan rendah yang 21 peratus berpendapatan kurang daripada RM500, kurang RM1,000 (39.8 peratus), kurang RM1,500 (22.7 peratus), antara RM1,500 hingga RM2,000 (8.3 peratus) dan selebihnya mendapat pendapatan antara RM2,000 hingga RM4,000.
Sebahagian besar mendapat pendidikan sehingga tahap sekolah menengah saja menyebabkan mereka hanya bekerja di sektor awam atau swasta dengan menjawat jawatan kumpulan sokongan. Begitu juga yang bekerja sendiri seperti tukang rumah, mekanik, pesawah, penoreh getah, nelayan dan tukang jahit, pendapatan mereka adalah kecil.
Keadaan berkenaan ditambah dengan bilangan anak yang dianggap sederhana besar iaitu antara satu hingga lima orang dan sebahagiannya pula mempunyai jumlah yang besar iaitu antara enam hingga 14 orang.
Jika diperhatikan, perbezaan antara pendapatan dengan perbelanjaan kelompok itu ketara sekali.
Kajian mendapati hanya 33 peratus daripada responden yang membuat tabungan atau simpanan.
Ini bermakna sebahagian besar tidak membuat tabungan atau simpanan sebaliknya menggunakan semua pendapatan untuk perbelanjaan.
Kajian juga mendapati masyarakat mengetahui kewujudan skim mikro kredit ini daripada penganjur skim iaitu YaPEIM dan pelaksana skim. Bagaimanapun, maklumat yang dikemukakan pihak pelaksana skim belum begitu berkesan.
Penggadai masih menggunakan maklumat daripada sumber lain seperti rakan, saudara mara, poster, media cetak dan media elektronik.
Daripada aspek kefahaman mengenai skim mikro kredit ini, sebahagian besar daripada responden menyatakan mereka memahami bahawa skim ar-Rahnu adalah skim pajak gadai yang mengikut kehendak syarak.
Mereka yang membuat gadaian, memilih skim ar-Rahnu kerana kelebihannya berbanding pajak gadai konvensional.
Faktor yang menjadi tarikan utama skim ini ialah:
l Caj perkhidmatan yang rendah
l Tiada unsur riba
l Barang kemas yang disimpan selamat
l Tiada unsur penipuan ketikas membuat timbangan
l Tempoh membayar balik munasabah
Kajián juga mendapati responden melakukan kegiatan menggadai dalam skim ini benar-benar yakin ia membantu mereka, terutama apabila memerlukan wang segera bagi tujuan mendesak.
Ini terbukti apabila 44.8 peratus responden yang membuat gadaian menyatakan masalah mereka dapat diatasi menerusi skim ini. Ini membuktikan mereka yang membeli seterusnya memiliki emas menjadikan barang kemas sebagai simpanan untuk hari yang mendesak dan memerlukan wang.
Lebih daripada itu, simpanan dalam bentuk barang kemas juga digunakan bagi tujuan produktif seperti pendidikan anak dan perniagaan. Bagi mereka yang mempunyai anak bersekolah atau sudah melanjutkan pengajian di institusi pengajian tinggi, simpanan dalam bentuk barang kemas penting, terutama apabila tiba musim persekolahan.
Keperluan sekolah seperti baju, beg, yuran dan buku, menghambat ibu bapa menunaikan tanggungjawab mereka. Oleh itu, bagi yang berpendapatan tetap atau tidak tetap, ini memaksa mereka menggunakan simpanan berbentuk barang kemas dan memanfaatkan skim ini untuk memenuhi keperluan berkenaan.
Skim Ar-Rahnu juga penting kepada peniaga kecil yang sukar mendapatkan pinjaman institusi kewangan. Peniaga kecil ini menjalankan kegiatan perniagaan secara kecil-kecilan seperti membuka warung makanan dan minuman, kedai menjahit pakaian dan menjual pelbagai produk di pasar malam.
Lazimnya mereka akan menggadaikan barang kemas untuk tujuan modal pusingan perniagaan dan menebusnya semula apabila memperoleh keuntungan.
Satu lagi dapatan daripada kajian ini ialah impak skim kepada saiz lingkaran pasaran iaitu satu kawasan yang menguasai sesuatu pusat pasaran. Kajian mendapati lingkaran pasaran skim Ar-Rahnu dalam lingkungan jejari 0 hingga 20 kilometer kerana 83 peratus daripada responden tinggal dalam lingkungan itu.
Keadaan ini membawa implikasi bahawa di luar daripada lingkungan, skim ini kurang memberi impak kepada sosial. Mereka sudah tentu akan memikirkan soal kos ke pusat bandar atau ke kaunter Ar-Rahnu yang kebanyakan ditempatkan di pusat bandar.
Hasil kajian juga memberi gambaran lebih banyak kaunter Ar-Rahnu perlu di buka untuk membantu menyelesaikan masalah kewangan masyarakat setempat. Setidak-tidaknya kaunter Ar-Rahnu perlu diwujudkan di pekan kecil setiap daerah di negara ini.
Jelas daripada hasil kajian, Skim Ar-Rahnu mampu dijadikan sebagai satu daripada Skim Mikro Kredit yang boleh memberi jaminan kepada sama ada peminjam wang atau mereka yang meminjam wang.
Emas sudah terbukti boleh dijadikan sebagai sandaran dalam urusan peminjaman wang, namun usaha ini akan gagal jika institusi kewangan atau pihak mempunyai wang tidak melaburkan wangnya untuk tujuan itu.
Pelaburan kewangan perlu diadakan khususnya sebagai modal pusingan kepada kaunter Ar-Rahnu yang dibuka. Dianggarkan sejumlah RM3 juta hingga RM4 juta diperlukan untuk setiap kaunter Ar-Rahnu sebagai modal pusingan.
Oleh kerana skim Ar-Rahnu mampu menjadi satu Skim Mikro Kredit membantu golongan berpendapatan rendah dan tidak layak mendapatkan pembiayaan institusi kewangan, maka strategi membangunkan ekonomi dan sosial untuk kesejahteraan hidup masyarakat perlu diwujudkan.
Kerjasama serantau untuk meningkatkan kecekapan skim ini perlu dibincangkan secara berterusan supaya skim Ar-Rahnu benar-benar memberi impak kepada masyarakat.
Tetapi kajian itu juga mendapati skim berasaskan hukum syarak ini mula mendapat perhatian orang Cina dan India. Jika usaha promosi dan menjelaskan perbezaan antara skim Ar-Rahnu dengan skim pajak gadai konvensional dibuat dengan berkesan, sudah pasti mereka memilih skim ini kerana kelebihannya tersendiri.
Sebahagian besar daripada penggadai adalah golongan berpendapatan sederhana dan rendah yang 21 peratus berpendapatan kurang daripada RM500, kurang RM1,000 (39.8 peratus), kurang RM1,500 (22.7 peratus), antara RM1,500 hingga RM2,000 (8.3 peratus) dan selebihnya mendapat pendapatan antara RM2,000 hingga RM4,000.
Sebahagian besar mendapat pendidikan sehingga tahap sekolah menengah saja menyebabkan mereka hanya bekerja di sektor awam atau swasta dengan menjawat jawatan kumpulan sokongan. Begitu juga yang bekerja sendiri seperti tukang rumah, mekanik, pesawah, penoreh getah, nelayan dan tukang jahit, pendapatan mereka adalah kecil.
Keadaan berkenaan ditambah dengan bilangan anak yang dianggap sederhana besar iaitu antara satu hingga lima orang dan sebahagiannya pula mempunyai jumlah yang besar iaitu antara enam hingga 14 orang.
Jika diperhatikan, perbezaan antara pendapatan dengan perbelanjaan kelompok itu ketara sekali.
Kajian mendapati hanya 33 peratus daripada responden yang membuat tabungan atau simpanan.
Ini bermakna sebahagian besar tidak membuat tabungan atau simpanan sebaliknya menggunakan semua pendapatan untuk perbelanjaan.
Kajian juga mendapati masyarakat mengetahui kewujudan skim mikro kredit ini daripada penganjur skim iaitu YaPEIM dan pelaksana skim. Bagaimanapun, maklumat yang dikemukakan pihak pelaksana skim belum begitu berkesan.
Penggadai masih menggunakan maklumat daripada sumber lain seperti rakan, saudara mara, poster, media cetak dan media elektronik.
Daripada aspek kefahaman mengenai skim mikro kredit ini, sebahagian besar daripada responden menyatakan mereka memahami bahawa skim ar-Rahnu adalah skim pajak gadai yang mengikut kehendak syarak.
Mereka yang membuat gadaian, memilih skim ar-Rahnu kerana kelebihannya berbanding pajak gadai konvensional.
Faktor yang menjadi tarikan utama skim ini ialah:
l Caj perkhidmatan yang rendah
l Tiada unsur riba
l Barang kemas yang disimpan selamat
l Tiada unsur penipuan ketikas membuat timbangan
l Tempoh membayar balik munasabah
Kajián juga mendapati responden melakukan kegiatan menggadai dalam skim ini benar-benar yakin ia membantu mereka, terutama apabila memerlukan wang segera bagi tujuan mendesak.
Ini terbukti apabila 44.8 peratus responden yang membuat gadaian menyatakan masalah mereka dapat diatasi menerusi skim ini. Ini membuktikan mereka yang membeli seterusnya memiliki emas menjadikan barang kemas sebagai simpanan untuk hari yang mendesak dan memerlukan wang.
Lebih daripada itu, simpanan dalam bentuk barang kemas juga digunakan bagi tujuan produktif seperti pendidikan anak dan perniagaan. Bagi mereka yang mempunyai anak bersekolah atau sudah melanjutkan pengajian di institusi pengajian tinggi, simpanan dalam bentuk barang kemas penting, terutama apabila tiba musim persekolahan.
Keperluan sekolah seperti baju, beg, yuran dan buku, menghambat ibu bapa menunaikan tanggungjawab mereka. Oleh itu, bagi yang berpendapatan tetap atau tidak tetap, ini memaksa mereka menggunakan simpanan berbentuk barang kemas dan memanfaatkan skim ini untuk memenuhi keperluan berkenaan.
Skim Ar-Rahnu juga penting kepada peniaga kecil yang sukar mendapatkan pinjaman institusi kewangan. Peniaga kecil ini menjalankan kegiatan perniagaan secara kecil-kecilan seperti membuka warung makanan dan minuman, kedai menjahit pakaian dan menjual pelbagai produk di pasar malam.
Lazimnya mereka akan menggadaikan barang kemas untuk tujuan modal pusingan perniagaan dan menebusnya semula apabila memperoleh keuntungan.
Satu lagi dapatan daripada kajian ini ialah impak skim kepada saiz lingkaran pasaran iaitu satu kawasan yang menguasai sesuatu pusat pasaran. Kajian mendapati lingkaran pasaran skim Ar-Rahnu dalam lingkungan jejari 0 hingga 20 kilometer kerana 83 peratus daripada responden tinggal dalam lingkungan itu.
Keadaan ini membawa implikasi bahawa di luar daripada lingkungan, skim ini kurang memberi impak kepada sosial. Mereka sudah tentu akan memikirkan soal kos ke pusat bandar atau ke kaunter Ar-Rahnu yang kebanyakan ditempatkan di pusat bandar.
Hasil kajian juga memberi gambaran lebih banyak kaunter Ar-Rahnu perlu di buka untuk membantu menyelesaikan masalah kewangan masyarakat setempat. Setidak-tidaknya kaunter Ar-Rahnu perlu diwujudkan di pekan kecil setiap daerah di negara ini.
Jelas daripada hasil kajian, Skim Ar-Rahnu mampu dijadikan sebagai satu daripada Skim Mikro Kredit yang boleh memberi jaminan kepada sama ada peminjam wang atau mereka yang meminjam wang.
Emas sudah terbukti boleh dijadikan sebagai sandaran dalam urusan peminjaman wang, namun usaha ini akan gagal jika institusi kewangan atau pihak mempunyai wang tidak melaburkan wangnya untuk tujuan itu.
Pelaburan kewangan perlu diadakan khususnya sebagai modal pusingan kepada kaunter Ar-Rahnu yang dibuka. Dianggarkan sejumlah RM3 juta hingga RM4 juta diperlukan untuk setiap kaunter Ar-Rahnu sebagai modal pusingan.
Oleh kerana skim Ar-Rahnu mampu menjadi satu Skim Mikro Kredit membantu golongan berpendapatan rendah dan tidak layak mendapatkan pembiayaan institusi kewangan, maka strategi membangunkan ekonomi dan sosial untuk kesejahteraan hidup masyarakat perlu diwujudkan.
Kerjasama serantau untuk meningkatkan kecekapan skim ini perlu dibincangkan secara berterusan supaya skim Ar-Rahnu benar-benar memberi impak kepada masyarakat.
Subscribe to:
Posts (Atom)
