Urusan pentadbiran tidak boleh atasi hukum syarak

Oleh Hasliza Hassan
bhnews@bharian.com.my

Proses, prosedur laksana undang-undang perlu dipermudahkan atasi segera permasalahan

KATA kuncinya ialah jangan urusan pentadbiran mengatasi hukum syarak kerana jika ia berlaku, undang-undang Islam akan nampak hodoh. Maknanya, jangan proses dan prosedur melaksanakan undang-undang itu menyusahkan sedangkan keperluan hukum syarak sudah dipenuhi.

Mufti Perlis, Dr Juanda Jaya, memberikan pandangan itu merujuk kepada sistem penyampaian di agensi agama Islam seperti Majlis Agama Islam dan Mahkamah Syariah yang sepatutnya membantu umat Islam melaksanakan hukum syarak dengan mudah dan berkesan.

Dalam disiplin ilmu Islam, hukum syarak sudah termaktub dalam al-Quran dan hadis, maka apabila datang bentuk perundangan moden menjadikan ia disusun semula, hendaklah dipastikan siasah tidak mengatasi syarak.

Malangnya, apa yang berlaku sekarang adalah sebaliknya menyebabkan pemandangan di agensi agama gagal menggambarkan keindahan Islam sebenar malah, ada kala seakan menampakkan hukum syarak itu tidak berlaku adil.

Ambil contoh, talak sudah dilafazkan dan suami mengaku melafazkan talak disokong perakuan isteri berserta saksi. Bagi kes seperti itu, seharusnya saja hakim memutuskan talak sudah jatuh dengan serta-merta dan mahkamah memberikan perakuan perceraian. Sementara Bahagian Nikah, Cerai dan Rujuk Jabatan Agama dengan serta merta boleh memproses permohonan kahwin baru bagi pasangan yang memohon pada masa sama.

Tetapi, jika hakim memerintahkan supaya suami melafazkan talak sekali lagi, itu adalah gambaran bahawa hukum syarak sudah diatasi oleh pentadbiran.

Begitu juga kes perebutan anak (hadanah) kerana jelas dalam syarak anak yang belum akil baligh adalah hak ibunya tetapi disebabkan proses yang lama di mahkamah menyebabkan anak itu kehilangan kasih sayang ibu bapa. Ini juga contoh pentadbiran mengatasi kehendak syarak.

Lebih ketara, proses permohonan berkahwin yang sepatutnya mudah menjadi sukar gara-gara sistem penyampaian tidak berkesan. Contohnya, orang nak kahwin, wali ada, saksi ada, pasangan ada, tiba-tiba borang salah isi.

Hanya disebabkan borang salah isi, kita menganggap perkahwinan itu perlu ditangguhkan sedangkan keperluan syarak sudah selesai. Urusan pentadbiran tidak boleh mengatasi urusan hukum, jangan nanti pentadbiran menyebabkan hukum syarak gagal atau terhalang untuk dilaksanakan.

Kelemahan sistem penyampaian dan hilang fokus pada matlamat menegakkan hukum syarak dibangkitkan Dr Juanda sebagai reaksi terhadap perkembangan dalam masyarakat Islam hari ini.

Mengaitkan secara langsung dengan kes membabitkan Mahkamah Syariah, beliau berkata, akibat meletakkan pentadbiran mengatasi syarak menyebabkan berlakunya kes tertunggak dan kes berlarutan sedangkan ia boleh diselesaikan segera.

Katanya, perundangan syarak di negara ini sudah cukup lengkap dan sempurna begitu juga usaha kerajaan mengemaskini pentadbiran pengurusan di Mahkamah Syariah supaya soal menguruskan hukum syarak dapat dilaksanakan dengan berkesan.

"Jadi kenapa sering timbul isu pelaksanaan. Ini penting untuk dilihat kerana struktur yang dibentuk sudah sempurna. Jika ada aduan, ia menimbulkan pertanyaan di mana kelemahannya. Perlu lihat semula apa tujuan undang-undang digubal," katanya.

Beliau berkata, hakim hanyalah pemudah cara yang melaksanakan kehendak Islam dan memastikan setiap pihak mendapat hak mereka, bukan menentukan lelaki (suami) atau wanita (isteri) bersalah, kerana ia pertikaian membabitkan isu rumah tangga.

Justeru, jika ada pihak mengambil sikap sambil lewa atau dengan sengaja melambat-lambatkan penyelesaian kes, kuasa memutuskan hak pihak satu lagi boleh ditentukan oleh hakim bagi mengelak berlakunya penganiayaan.

"Jika salah satu pihak yang dipanggil tidak datang semata-mata untuk melewatkan kes, hakim patut memutuskan hak pihak satu lagi. Saya cadangkan ketidakhadiran di mahkamah tidak boleh lebih tiga kali. Selepas dua kali panggil tidak datang, hakim hendaklah putuskan.

"Ini membabitkan pihak satu lagi dan pihak yang tidak datang jelas tidak mahu menjaga kepentingan serta memudaratkan pihak satu lagi itu. Penekanan saya ialah jika kita tidak laksanakan hak, Allah akan murka dan agama kita nampak hodoh," katanya.

Katanya, apabila mengikut hukum syarak talak sudah jelas jatuh tetapi disebabkan mahkamah belum mengesahkan, ia seolah memperlihatkan undang-undang yang ada adalah undang-undang yang lucu.

Hakikatnya ialah suami sudah tidak suka dengan isteri dan isteri juga tidak mahu kepada suami tetapi jika suami hendak berkahwin lagi terpaksa memohon untuk berpoligami memandangkan kes cerai belum selesai.

Malah, isteri yang mungkin sudah tiga kali suci selepas talak mengikut hukum syarak jatuh juga tidak boleh berkahwin lain. Keadaan itu sebenarnya mendera kedua-dua pihak yang ternyata haram dari sisi syarak.

Beliau turut menekankan hak wanita untuk menceraikan yang sudah diberi syarak dan mengikut Undang-Undang Keluarga Islam negara ini, isteri mempunyai hampir lebih 30 alasan menceraikan atau membubarkan perkahwinan dengan suami di mahkamah tetapi malangnya ia jarang atau hampir tidak berlaku.

Hak tebus talak, memfasakhkan perkahwinan jika suami tidak beri nafkah, berlaku darar (jika suami didapati mendatangkan mudarat kepada isteri). Semua itu memberi hak isteri membubarkan perkahwinan tetapi apa yang terdengar, penderaan terhadap isteri walaupun hak mereka sudah dijaga agama.

Dr Juanda berkata, kenyataan itu bukan hendak menggalakkan orang bercerai tetapi ini adalah jalan penyelesaian syarak tetapi disebabkan kurang faham perkara seperti itu, keadilan tidak dapat ditegakkan, malah hukuman nampak tidak adil.

Menjurus kepada isu kes perceraian yang kian mendapat perhatian masyarakat apabila banyak pertikaian bukan saja dibicarakan di Mahkamah Syariah tetapi juga di media secara terbuka, beliau mencadangkan kes perceraian diputuskan dalam kamar hakim. Kerana dalam kamar hakim juga sudah memenuhi keperluan keadilan perbicaraan di Mahkamah terbuka.

Alasannya, selain memudahkan proses ia juga sebagai cara melindungi aib pasangan yang sedang berusaha menyelesaikan masalah rumah tangga kerana mungkin ada alasan diberi nanti akan memalukan pihak bertelingkah.

Lagipun katanya, tidak ada peraturan yang mewajibkan atau mengatakan bahawa perceraian hanya sah di mahkamah terbuka malah, di Mahkamah Sivil pun ada amalan perceraian dilakukan dalam kamar hakim. Oleh itu, sewajarnya pengesahan cerai dilakukan dalam kamar hakim yang dihadiri pihak berkenaan saja.

"Rasulullah SAW memerintahkan kita menutup aib seseorang Muslim. Apabila perceraian berlarutan dan masuk dalam media, ia mendedahkan aib pelaku dan aib kepada orang Islam juga. Kita tidak boleh salahkan media jika pelaku sendiri buka mulut. Sebab itu mesti ada tindakan yang patut," katanya.

Katanya, statistik menunjukkan peningkatan kes perceraian juga tidak sepatutnya menimbulkan persepsi bahawa masyarakat kita bermasalah kerana ia bukan penanda aras yang tepat menggambarkan situasi kehidupan kekeluargaan.

Memang talak adalah perkara dibenci Allah tetapi ia dihalalkan sebagai jalan penyelesaian kerana sahabat Rasulullah SAW yang juga insan mulia dan dijanjikan syurga dulu ramai bercerai. Talak dibenci Allah jika ia disalahgunakan tetapi jika penggunaannya betul demi kepentingan serta kebaikan kedua-dua pihak, tidak benar dikatakan perceraian itu perkara negatif.

Beliau berkata, kenapa Perlis memudahkan poligami ialah kerana ramai lelaki yang hendak berpoligami pergi ke negara jiran disebabkan permohonan berkahwin lain ditolak mahkamah. Kemudahan itu juga untuk mengelak mereka ditipu ejen yang mengambil kesempatan.

Menghairankan katanya, apabila pasangan bernikah di negara jiran kembali dan memohon pengesahan nikah, mahkamah memperakukan pernikahan itu sebagai sah. Persoalan kini, kenapa tidak dibuat di negara sendiri, diakui sah dan dimudahkan caranya.

Apakah hukum di negara itu berbeza dengan hukum negara kita atau al-Quran di sana berbeza dengan al-Quran kita atau ia menunjukkan pihak di sana lebih cerdik menguruskan hal-ehwal manusia berbanding kita yang mempunyai undang-undang yang sudah lengkap.

Dr Juanda berkata, untuk menampakkan Islam adil dan memberi hak kepada semua pihak, Islam perlu mesra kepada umatnya, mudah dari segi pelaksanaan hukum dan jangan meletakkan pentadbiran mengatasi syarak.

"Saya menyeru pihak berkenaan dan kerajaan memerhatikan perkara ini. Malah, Penasihat Majlis Agama Islam Johor, Datuk Noh Gadot juga sudah membangkitkan isu yang sama. Jadi semua pihak perlu bantu menjaga imej Islam.

"Tidak dinafikan banyak sudah dilakukan untuk memartabatkan Mahkamah Syariah tetapi pengukuhan perlu dilakukan membabitkan isu perceraian dan tuntutan lain. Kita mahu orang lihat Islam itu indah dan perjalanan undang-undang memenuhi kehendak syarak," katanya.

INTI PATI:

* Dalam disiplin ilmu Islam, hukum syarak sudah termaktub dalam al-Quran dan hadis, maka apabila datang bentuk perundangan moden menjadikan ia disusun semula, hendaklah dipastikan siasah tidak mengatasi syarak.
* Perundangan syarak di negara ini sudah cukup lengkap dan sempurna begitu juga usaha kerajaan mengemaskini pentadbiran pengurusan di Mahkamah Syariah supaya soal menguruskan hukum syarak dapat dilaksanakan dengan berkesan.
* Hakim hanyalah pemudah cara yang melaksanakan kehendak Islam dan memastikan setiap pihak mendapat hak mereka, bukan menentukan lelaki (suami) atau wanita (isteri) bersalah, kerana ia pertikaian membabitkan isu rumah tangga.
* Akibat meletakkan pentadbiran mengatasi syarak menyebabkan berlakunya kes tertunggak dan kes berlarutan sedangkan ia boleh diselesaikan segera.